Deffir at-afeḍ tabratt i wpapat Fṛanswa i-tzemreḍ a-t zemleḍ, kečč la ‘ra t-yeɣṛen, ma yehwa yak. A-s-t nceggɛa mi wweḍen xiṛella n-wid i-t izemlen. Tanemmirt i win ara t-imlen i wiyaḍ. Ɛad ilzem a-d nsemkti i win yeḥwaǧen aya : « Lmumnin yessnen, yessawḍen yerna mechuṛit, ɣursen lḥeq, ɛad tikwal d lqanun fellasen, ad fken i-imeksa n-tṛebbanit tamuɣli nsen af ayen yeɛnan ṣṣwab n Tejmaɛit. Yerna yelha a-t berrḥen i lmumnin nniḍen. Acu kan ulac din tukksa n-leqdeṛ n-liman, at-tili leḥya at-tili lemɛazza iwulmen i-imeksa, yerna ad yili uḥekkeṛ n-wayen ilaqen i medden d lḥerma n-yemdanen. (Qanun 212 § 3) » :

 

Wid yeffɣen i tneslemt yeɣɣwalen d ikatuliken, d iḥbiben nsen,
i Fṛanswa Ababat iṣelḥen, af ibeddi-s af lislam

 

Ay ababat iṣelḥen,

Kra seg-neɣ, acḥal d abrid, iseggwasen agi yɛeddan, nudan ad mlilen yid-ek, uran ak-en ladɣa; mɛena werǧin i ten id yuɣal lexbaṛ ma ttwaṭfent tebṛatin nsen. Mebla tufẓa n-wawal, ur tḥemleḍ ara, akka am nekwni, ǧǧan aɣ ihi a-k nini ɛeynani aql aɣ ur nefhim ara almad ik af lislam, akken i-t neɣra, di lemtel, deg ixfawen 252 d 253 n Evangelii gaudium, axaṭeṛ ur d-ifka ‘ra tafat belli lislam, i-d yusan DEFFIR Lmasiḥ yella, w-ad yili kan, d yiwen unekkaṛ n-Lmasiḥ (ẓeṛ 1 Yn 2.22). U yerna d yiwen n lxuf yɛeddan wiyaḍ imi d-isnɛat iman-is am akken d-tacwawt n-uweḥḥi (deg waydeg Yasuɛ yella kan d yiwen n nnbi).
Ma yella lislam d ddin yelhan s yiman-is, akken ara t-sselmadeḍ, iwumi nuɣal d ikatuliken ? Lehduṛ ik ɛeni ur tekksen ara leqdeṛ i wayen nefren…deg wsebbel n teṛwiḥt neɣ ? Lislam yumeṛ lmut i wekwffaṛ (leqwṛan 4.89; 8; 7-11), m’ur teẓriḍ ara ? Amek ara nezmir a-nqaṛṛen leqheṛ n lislam d leqheṛ n-wayennu n tmasiḥit ?! « Acu yellan ger Lmasiḥ d Cciṭan ? Acu n zzwaǧ yellan ger tafat d ṭṭlam ? Acu n tuddkli yellan ger lmumen d wer-numen ? (2 Kur 6.14-17) » Deg webrid n-wayen isselmed (Lq 14.26), nextaṛ it, Netta, Lmasiḥ, akteṛ n tudert neɣ. Ɛeni ur nezmir ara a-nemmeslay akken ilaq af lislam ?
Di tidett, imi lislam yebɣa a-nili d iɛdawen is, d ayen i nella, xas netgalla yas d iḥbiben is i nella, ur itbeddil di kra. Am Unekkar-Lmasiḥ n ṣṣaḥ, akken i-yella lislam, yeḥseb akw wiyaḍ d iɛdawen is : « Gar-aneɣ d-taɛdawt d lkeṛh alamma tumnem s Llah weḥd-es ! (Lqr 60.4) ». Di Lqwṛan imasiḥiyen « d lefrasa kan (9.28) », « yekkan ayen d-itwaxelqen (98.6) », ad ilin di lǧihennama yakw (4.48), daymi labud Llah a-ten ikfu (9.30). Ur ilaq ara a-ɣ skelxent tsuṛtin n Lqwṛan yetwaḥsebent melḥent, imi tasuṛett usekkin tefsed itent akw (9.5). Anida ‘kken Injil ibecceṛ lexwbaṛ yelhan n Yasuɛ yemmuten syen yekker ed i leslak n izummal, iqefflen Lmɛeda yebdan akw d ugdud aɛbṛani, Llah netta ad yefk lǧennet is ala s umennuɣ d lmutt n « ijehliyen »: « tnaɣen deg webrid n Llah, neqqen u neqqen ten (9.111) ». Ur nessexlaḍ ara inselmen d lislam, mɛana ma yella i kečč “asdiwen” d abrid n lehna, di lislam d abrid umennuɣ nniḍen. Daymi akken zik aqabel n nazism d tezdukla, akken aqabel n lislam s tmuɣli n-weqṛur a-d issas lxuf akw d tmenɣiwt. Amek ara a-nemmeslay af talwit akw d lislam, amek ara t-neḍmen, akka nwala la txedmeḍ: « a-neqlɛa seg ul neɣ lehlak i-iḍuṛen tudert neɣ (…) Wid illan d imasiḥiyen a-t kksen s Tira iqedsen, wid illan d inselmen a-t kksen s Lqwṛan. (Ruma, 20-01-2014) »? Ma yella Ababat iṣelḥen la yeqqaṛ Lqwṛran d abrid n-leslak, amek ur yettili yara wugur ? Issefk yɛeni a-nuɣal ar lislam ?
Deg imerẓi inek akw d at-lqawi, itqelliben ad rren dew uḍaṛen nsen ddunit akken a-t sexdemen, di lɛenaya-k ur tnadi yara lmɛawna n lislam axaṭer iban ɛedlen wid ixeddmen ilmend n leḥkwem n ẓẓur, d-ikkan seg wenekkaṛ n tgelda n-Lmasiḥ (Lq 4.7). Neẓra isɛa aṭas iqweṛṛa lweḥc n Uweḥḥi yetnadin ad yečč Tameṭṭut d Mmi-s… Llah yesseḥrem ladɣa tiddukliwin am tigi (Lqr 5.51)! Ɛad Lambeyya daymin lummen Iṣrayil mi ara yebɣu ad yeddukel akw d leɣwat ibeṛṛaniyin, yeǧǧa laman d letkal ilaqen a-ten isɛu di Ṛebbi kan. Xas meqqweṛ ṭṭmɛa mi ara tiniḍ lehḍur imalen ar lislam akken ad ḥadren imasiḥiyen yetwɛeqben di tumura tinselmin, mɛana Yasuɛ werǧin i-ɣ imla abrid ixulfen win n Ṣṣlib-is, akken an-af deg-s lferḥ neɣ mačči d-tarewla ara nerwel zdat-es am at-lǧihennama, mebla cekk ala iqiṛṛi n tidett ara d-yawin leslak, tilelli (Yn 8.32). Yessefk-aɣ a-ncehhed af tidett « di yal lweqt, yɛekkes neɣ yeshel (2 Tim 4.2) », iseɣ neɣ ma nezmer a-d nini akw d uqeddis Pawal : « Ur qellebɣ acemmek gar-awen aytma, siwa Yasuɛ Lmasiḥ, ɛad Yasuɛ Lmasiḥ iṣṣelben. (1 Kur 2.2) ».
Lehduṛ ik af lislam, akken nwala, ay ababat iṣelḥen, malen ar wid uselway Erḍugan, di lmital, iḍelben i yat-tmurt is ur ssemcabayen ara iman-nsen akw d imezdaɣ n tmura ideg llan d inebgawen, nwala diɣen tamurt n Ɛaṛaba n Saɛud akw d tmura iṣelṭtnen s zzit d lgaz ur qbilent ula d yiwen imennejli, lmɛana n-waya d lemqsud n tiɣin d unsislem n Yuṛupa, i-d iḍelbent ɛaynani Tuddsa n-inselmen (OCI) d tuddsiwin tinselmin nniḍen acḥal iseggwasen aya. Ay ababat iṣelḥen tessawaleḍ akken a-nesṭeṛḥeb s imennejla mebla ma nesked ma llan d inselmen, netta lqanun i-d ǧǧan iṛaṣsulen d wa : « Ma yusa-d yiwen ɣerwen yugin Injil, ur t-qebbelt ara. Kra n win s-innan azul iɛwen it di tlufa ines n ddin (2 Yn 1.10-11) »; ma yella yiwen ibecceṛ awen Injil ixulfen, ad ittunɛɛel ! (Gal 1.8-9) ».
Akka diɣ yenna-d « Lliɣ lluẓaɣ ur iyi tefkim ad ččeɣ (Mt 25.35) » ur s ifka ‘ra Yasuɛ lmɛena belli ad yili lɛabd d ajenṭiḍ ur nxeddem ara ; akka diɣ « Lliɣ d abeṛṛani ur iyi teqbilem ara », lmɛena-s mačči « dehmeɣ ed fallawen yerna teqbelm iyi », mɛana « ḥwaǧeɣ kra wass asṭerḥeb nwen ur iyi tugim ara ». Awal ξένος (Xénos) di Lmɛada Tajḍiṭ, ur isɛa ‘ra kan lmɛena d abeṛṛani u daɣenni lmɛena d inebgi (Ṛum 16.23 ; 1 Kur 16.5-6 ; Kul 4.10 ; 3 Yn 1.5). Daɣen YHWH, di Lmɛada Taqdimt yumeṛ ad sṭeṛḥben s ibaṛṛaniyen Iɛbṛaniyen axaṭeṛ ula d nitni llan d ibaṛṛaniyen di Maṣeṛ, ulamma ilaq as i wbaṛṛani ad issemkcem imanis ar Wegdud ufrin alma yeqbel ddin-nsen yerna yettfeṭṭil it… D lmuḥal ad qqim d abaṛṛani ijmɛan ddin is akw d lɛaddat is ! Daymi ur nefhim ara amek akka tefkiḍ ttesriḥ i yneselmen ad xeddmen ddin nsen di Yuṛupa. Lmɛena n Tira ur d-ttekk ara sɣuṛ wid iṭṭfen ddunit, mɛana seg wayen illan d lɛedda d wamek tella si zik. Ameksa yelhan isserwal uccen, ur t-id issekcam ara s afrag.
Lhedṛa issɛeǧaben lislam, ay ababat iṣelḥen, tessawḍaɣ ar lumm imi ur an-encced ara inselmen ad ǧǧen lislam, atan tessaweḍ acḥal n wid i-t iṭṭeycen, am Magdi Allam, la taǧǧan Tajmaɛit, seg wakken tudayt is teqbeṛ iten, yir tikli ‘nes tjerreḥ iten, war-assinjel is yessewhem iten, acekkeṛ is di lislam istewtew iten… Akka ihi tirwiḥin melba tamusni ɛerqent, ma d imasiḥiyen ur bgisen ara iman nsen ad qablen lislam, ulamma ar waya i-sen isawel uqeddis Yuḥnan-Pawal II (Ecclesia in Europa, n°57). Icebba yaɣ itmeslay i waḍu tanidda-k, Mass Nona Amel, amsefqed akatulik akeldiy, innejlan si Musul: « Lḥif neɣ n-wassa d aɛellem n lḥif nwen ay Iṛupiyen d imasiḥiyen n lɣerb, ara yɛeddin fallawen di lweqt ara d-iseqraben. Iṛuḥ iyi wemnaḍ iw. Tansa n-tmesfeqda-w d-taṛaṣult iw kecmen-tt at-lislam uqsiḥ yebɣan an-mmet neɣ an-eǧǧ ddin neɣ (…) At-sṭeṛḥibem di tmura nwen simal-simal s yinselmen. A d lxuf ula fellawen. Ilaq awen at-ḍebṛem ṛṛay uǧhid n-ibergazen (…). Tenwam imdanen akw ɛadlen, mɛana lislam ur d-inna belli imdanen akw ɛadlen. Ma ur tefhimem ara anect-a, tura kan, at-uɣalem d msakit n-wɛadaw i-d ssekcemem ɣurwen. (9 ɣuct 2014) ». Di ccɣwel-a an-idir neɣ an-mmet; aslufu i lislam d lxeddɛa. Ur nebɣa ‘ra ad-isaɣ lislam lɣerb akka la iteddu, neɣ a-t-ɛiwneḍ si timmad ik. Aniɣer an-nnejli daɣen, akken an-menɛa ?
Serḥ aneɣ a-k neḍleb, ḥaca leqdeṛ ik, at-neddheḍ akken a-d yili, d umatu, usqammu (synode) af lxuf yellan di lislam. Acu d-iqqimen, di tidett, i Tejmaɛit anida yessers iman-is lislam ? Ma mazal as amekkan tetwarki s dimmya, yernu ur t-ssenjal ara, meḥsub at-nkkeṛ iman-is… Akken ṣṣeḥ d-tidett a-d banen, Tajmaɛit ilaq as a-d sken ɛaynani amek tifukal i-d iqqaṛ lislam af liman amasiḥi d lekdeb. Lukan Tajmaɛit at-tebges at-xdem aya, mebla cekk d imelyunen n-inselmen, d wid akw yetnadin tidett af Ṛebbi, ama d argaz ama d-tameṭṭut, ara yuɣalen s abrid. Akken i-t-id tulseḍ di tmenna-k : « Win ur nettɛenni yara ar Lmasiḥ, yettɛenni i Cciṭan. (14.03.13) » Limmer ẓran medden a-d gwrin di Lǧihennama, ad fken tudert nsen i Lmasiḥ (ẓeṛ Coran 3.55).
Aql-aɣ di tayri n Lmasiḥ, uɣuṛ tettawiḍ Tajmaɛit is, nekwni i-d yusan si lislam, s lmɛawna n-waṭas n-watmaten neɣ di liman, abɛada imasiḥiyen n Ccerq, akw d iḥbiben neɣ, neṭṭalab-ak, di lɛanaya-k iqeddsen, a-ɣ tebbteḍ di tiddin nedda d Yasuɛ Lmasiḥ, illan d Ṛebbi n ṣṣeḥ d lɛabd n ṣṣeḥ, d netta kan i d Amsellek, s imeslayen yefran yufraren af lislam, nerna netter ik ad-aɣ tbarkeḍ s lbaṛaka iṛaṣulen, ma d nekwni hatta tẓallit neɣ fellak tezga akw d-tin yellan d Tamsarit deg tɛebbuṭ n-yemma-s.
Umuɣ n-ismawen n-wid izemlen akw d ummal-nsen (Aṭas ahat n-wid iǧǧan tineslemt ur nzemmel ara tabratt agi, di lxuf deg-aydeg llan…).